Maciej Nowicki urodził się w 1910 roku w Czycie na Syberii. Dorastał w Krakowie i Chicago (jego ojciec pełnił funkcję konsula w Chicago). W 1928 roku rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.

Podczas studiów poznaje o dwa lata młodszą Stanisławę Sandecką. Para wyróżnia się ponadprzeciętnymi umiejętnościami rysunku. W 1931 roku zakładają wspólnie pracownię, która mieści się przy Alei 3 Maja. Para, od 1938 roku już jako małżonkowie, szybko zyskują uznanie w środowisku grafików. Ich projekty plakatów wygrywają w konkursach krajowych. Dostają się na staż u Le Corbusiera, ówczesnego „króla architektów”. Nowicki z żoną i Władysławem Stokowskim projektują dom wycieczkowy w Augustowie.

Koncepcja odbudowy centrum Warszawy autorstwa Nowickiego

 

Podczas kampanii wrześniowej 29-letni Maciej Nowicki walczy w obronie kraju. Podczas okupacji jest oficerem łącznikowym Armii Krajowej, ale angażuje się również w konspiracyjne kształcenie młodych architektów. Już po wyzwoleniu przygotowuje dla zniszczonej stolicy śmiałe koncepcje odbudowy Śródmieścia oraz nowego gmachu Sejmu – pomysły te nie doczekają się jednak realizacji.

Na jesienie 1945 roku wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych jako attaché kulturalny polskiej ambasady. Z ramienia Polski uczestniczy w pracach zespołu projektującego gmach ONZ w Nowym Jorku. W 1948 roku jednak odmawia powrotu do kraju. Z racji nieposiadania formalnej licencji w Stanach Zjednoczonych projektuje z innymi architektami, jego partnerem jest m.in. wybitny twórca Eero Saarinen. W 1949 roku wspólnie z żoną przenoszą się do Raleigh, gdzie na Uniwersytecie Karoliny Północnej Nowicki obejmuje kierowanie wydziałem architektury.

Hala Paraboleum w Raleigh 

 

W Raleigh projektuje halę widowiskową Paraboleum, swój najbardziej znany zrealizowany projekt, w którym zastosował nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne. Konstrukcja hali opiera się na dwóch krzyżujących się parabolicznych łukach. Między nimi na stalowych linach rozpościera się wiszący dach. To nowatorskie rozwiązanie konstrukcyjne daje Nowickiemu miejsce w historii współczesnej architektury. Konstrukcja stanowi później inspirację dla Freia Otto, autora Stadionu Olimpijskiego w Monachium.

Gdy Nowicki osiada w Raleigh, po drugiej stronie globu rząd Indii rozpoczyna prace nad największym przedsięwzięciem urbanistycznym na świecie w tym czasie– budową Czandigaru. Nehru kierowanie pracami nad nowym miastem powierza Albertowi Mayerowi, który do tandemu ściąga Nowickiego. Przed Nowickim otwierają się przed nim ogromne możliwości, jakich do tej pory nie miał żaden z polskich architektów.

Szkic przedstawiający projekt zabudowy Czandigaru

 

Niestety światową karierę Nowickiego przerywa brutalnie śmierć w katastrofie lotniczej. Samolot, którym wraca z Indii, rozbija się na pustyni w Egipcie 31 sierpnia 1950 roku. Po śmierci Nowickiego Mayer wycofuje się z pracy nad Czandigarem. W ich miejsce wchodzi Le Corbusier, który zachowuje niektóre koncepcje Mayera–Nowickiego.

Na Pradze-Południe mamy cenną pamiątkę po Macieju Nowickim. To hala Orła, zlokalizowana przy Podskarbińskiej. Budynek został zaprojektowany wspólnie ze Zbigniewem Karpińskim tuż przed wybuchem wojny. W momencie powstania wyróżniała go żelbetowa konstrukcja, smukłe kolumny i charakterystycznie wygięty dach. Obecnie budynek jest w tragicznym stanie – zdewastowany, z zamurowanymi oknami, powoli niszczeje.

Hala sportowa przy ul. Podskarbińskiej

 

MJN zaangażowało się w działania na rzecz zachowania hali sportowej oraz pobliskiego toru kolarskiego. Liczymy, że Ratusz po uregulowaniu spraw własnościowych rozpocznie rewitalizację obiektu. Nie możemy pozwolić, aby Warszawa utraciła obiekt zaprojektowany przez światowej sławy architekta, mogący stać się kolejną atrakcją turystyczną stolicy.

 

Ilustracje pochodzą z artykułu o Macieju Nowickim autorstwa Tadeusza Baruckiego.