Częstą przyczyną przytoczonych problemów są energochłonne budynki. Energochłonne? Co to oznacza? Mowa o blokach i domach, które są nieocieplone, z nieszczelnymi oknami, niepodłączone do sieci ciepłowniczej, wykorzystujące przestarzały system wentylacji. Część z nich ma wady konstrukcyjne, które dodatkowo zwiększają zużycie energii. W Warszawie takich budynków jest niestety całe mnóstwo. Wbrew temu, co mogłoby się wydawać, problem dotyczy również nowego budownictwa.

Energochłonność skutkuje wysokimi rachunkami dla mieszkańców i mieszkanek. Ponadto, przyczynia się do zwiększonej emisji dwutlenku węgla i szkodliwych zanieczyszczeń, gdyż dziś w Polsce wciąż większość energii czerpiemy z węgla lub gazu.

Jak można zmniejszyć energochłonność budynków? Poszukując odpowiedzi, spotkaliśmy się z drem hab. Szymonem Firlągiem z Politechniki Warszawskiej, który razem z zespołem studentek i studentów „Inżynierowie Nowej Generacji”, opracował plan dekarbonizacji miejskiej zabudowy. 

W ramach projektu wyróżniono trzy charakterystyczne dla Warszawy rodzaje budynków. Następnie opracowano kompleksową wizję ich modernizacji. Dwie z wytypowanych budowli to przedwojenne kamienice komunalne, a trzecią stanowi budynek oddany w 2019 roku na osiedlu Jaśminowy Mokotów.

Pierwszym etapem projektu była analiza budynków. Przeprowadzono badania termowizyjne i wykorzystano dane eksploatacyjne w celu oszacowania energochłonności zabudowy. Poza energią zużywaną na ogrzewanie i inne cele, przeanalizowano także zużycie wody. 

Okazało się, że jest źle, a nawet bardzo źle. W kwietniu 2023 roku wprowadzono obowiązkowe certyfikaty energetyczne budynków. Certyfikat jest wymagany przy odbiorze, sprzedaży i wynajmie mieszkania. Dokument określa energochłonność budynku. Z badań „Inżynierów Nowej Generacji” wynika, że ŻADEN z trzech analizowanych obiektów nie spełnia obecnych wymogów energetycznych, również ten oddany do użytku w 2019 roku.

Który budynek wypadł najgorzej według przyjętych kategorii oceny energochłonności? Niechlubne miejsce na podium zajęła kamienica przy ulicy Zaliwskiego 10. Jej zużycie energii oszacowano na 325 kWh/(m²·rok), podczas gdy norma dla nowych budynków wynosi 65 kWh/(m²·rok)! Podczas analizy odkryto jednak kolejne problemy. Zgodnie z certyfikatem, budynek powstały w 2019 roku miał zużywać 22 000 kWh na ogrzewanie w skali roku. Tak było w teorii, a jak wygląda praktyka? Ze względu na liczne niedoskonałości budowlane, rzeczywiste zużycie energii nowego budynku wynosi 221 000 kWh/rok. Nie, żadne zero nie zostało dopisane przypadkiem podczas obliczeń. Przeliczając tę różnicę na koszty opłat za prąd (przy optymistycznym założeniu, że cena za 1 kWh wynosi 0,85 złotych), mówimy o 187 000 złotych rocznie zamiast 18 700 złotych!

Kolejny etap projektu stanowiło opracowanie rozwiązań umożliwiających obniżenie energochłonności. Poza standardowym ocieplaniem i wymianą okien, zaproponowano wykorzystanie paneli fotowoltaicznych, pomp ciepła i tzw. wody szarej (niezdatnej do picia, lecz nadającej się m.in. do spłukiwania toalety). Przygotowano rożne warianty modernizacji. Podstawowy scenariusz zakłada podłączenie budynków do sieci ciepłowniczej. W wypadku gdy jest to niemożliwe, należy sięgnąć po jedno z opracowanych przez zespół alternatywnych rozwiązań.  Co istotne, dla każdego z analizowanych budynków były dostępne usprawnienia, które wielokrotnie zmniejszyłyby zapotrzebowanie na energię i surowce.

W ramach ostatniego etapu projektu zaproponowano inne udoskonalenia, takie jak windy i nowe nasadzenia zieleni. Zespół zaadresował również problem tego, w jaki sposób można sfinansować podobne projekty. Jednym z rozwiązaniem jest często możliwa do wykonania nadbudowa budynków. Według analiz badaczek i badaczy, zyski ze sprzedaży mieszkań na dodatkowym piętrze mogłyby pokryć część lub nawet całkowity koszt modernizacji! Fundusze na spłatę można także stopniowo czerpać z oszczędności na zużyciu energii (które stanowią efekt inwestycji).

Spotkanie odbyło się w Centrum Aktywności Klimatycznej „Gniazdo” przy ulicy Kruczej. Wzięło w nim udział wiele osób. Dla części z nich wdrożenie technologii proponowanych przez „Inżynierów Nowej Generacji” oznaczałoby radykalne zwiększenie stabilności finansowej i warunków bytowych. Jedną z gościń była mieszkanka zreprywatyzowanej (a następnie zwróconej miastu) kamienicy, która, jak wiele innych budynków, wciąż nie została podłączona do centralnego ogrzewania. W takich warunkach cześć mieszkańców i mieszkanek zmuszona jest ogrzewać się sama, nieraz piecem na węgiel. Wspomniana mieszkanka wraz z Warszawskim Stowarzyszeniem Lokatorów walczy o to, by kolejne kamienice zostały podłączone do miejskiej sieci ciepłowniczej.

Zgodnie z wiedzą dra hab. Firląga, w zasobie mieszkaniowym Warszawy znajduje się ponad 2 tys. nieruchomości. Większość z nich wymaga modernizacji by móc przybliżyć nas do celu ograniczenia emisji CO₂. Dodatkową kwestią są dziesiątki tysięcy prywatnych nieruchomości. Nas wszystkich czeka długa droga do dekarbonizacji Warszawy. Mamy nadzieję, że inicjatywy, takie jak „Inżynierowie Nowej Generacji” i „Warszawskie Elektrownie Słoneczne” nas do tego przybliżą.  

—

Zainteresował Was temat? Już 21 października o godz. 13:00 w CAK „Gniazdo” odbywa się kolejne wydarzenie z serii, poświęcone temu, jak obniżyć rachunki za prąd w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych. Zapraszamy: https://www.facebook.com/events/320742160505070/

 

Przydatne linki:  

Warszawskie Elektrownie Słoneczne: https://www.warszawskieelektrowniesloneczne.pl/

Nagranie z wydarzenia: https://www.youtube.com/watch?v=MChaLE7rehI  

Koło Inżynierów Nowej Generacji: https://www.linkedin.com/company/kn-king/  

Informacje o projekcie na stronie PWr: https://pw.edu.pl/Aktualnosci/Jak-doprowadzic-do-dekarbonizacji-warszawskich-budynkow  

---

Miasto Jest Nasze jest organizacją pożytku publicznego działającą od 2013 r. na rzecz mieszkanek i mieszkańców Warszawy – chcemy miasta dostępnego, przyjaznego i sprawiedliwego.