Zieleń w mieście

Wprowadziliśmy temat drzew w mieście do dyskursu publicznego.

Wielokrotnie protestowaliśmy przeciwko nielegalnym wycinkom. Dzięki inicjowanej przez MJN akcji przeciwko LexSzyszko, Senat ugiął się pod presją i załatał część dziur w nowelizacji ustawy, przyjmując 3 poprawki Kongresu Ruchów Miejskich!

Wykazaliśmy indolencję miejskich urzędników i niepowodzenie akcji “Milion drzew dla Warszawy”. Jesteśmy współorganizatorem koalicyjnej akcji “Cicho jest w Parku Skaryszewskim”, której celem jest zwrócenie uwagi na problem wjazdu samochodów i organizowania uciążliwych imprez w tym zabytkowym Parku. Dzięki nam temat trafił do mediów. Od lipca 2017 r. bierzemy udział w konsultacjach z nowym zarządcą Parku.

Na ratunek warszawskim drzewom!  

Naszym zdaniem, Warszawa mogła stracić nawet dwa miliardy złotych w efekcie wycięcia 230 tysięcy drzew w latach 2007-2016.

Jak to obliczyliśmy? Przy użyciu stosowanej w Nowym Jorku metody badania wartości wyciętych drzew. Każde wycięte drzewo to usunięcie z miejskiej przestrzeni konkretnego ekosystemu, który świadczył określone usługi na rzecz mieszkańców: zmniejszał zanieczyszczenia, poprawiał jakość życia, wprowadzał estetykę w przestrzeń publiczną i zmniejszał temperaturę. Te usługi da się wycenić. 

Wycena usług ekosystemu jest normą w dużych miastach – prowadzą one, nierzadko we współpracy z mieszkańcami (San Fransisco) serwisy mapowe miejskich drzew. Znajdują się w nich podstawowe informacje o miejskich drzewach, a także często wycena świadczonych przez nie usług. My dysponujemy polską metodologią prof. Szczepanowskiej z 2009 r. i nią właśnie dokonaliśmy naszej wyceny strat miasta na wycinkach drzew. 

Dlaczego drzewa są tak ważne dla miasta? 

Drzewa i tereny zielone w mieście stanowią nie mniej ważną infrastrukturę niż np. infrastruktura transportowa. Oddziałując w sposób synergiczny na wiele aspektów naszego życia, można powiedzieć, że ich rola jest tak samo- jeśli nie ważniejsza:

  • produkują tlen i pochłaniają CO2
  • działają pozytywnie na samopoczucie ludzi
  • zwiększają wartość nieruchomości
  • są domem dla zwierząt
  • zatrzymują wodę i zwiększają wilgotność powietrza
  • obniżają temperaturę i dają cień  – jedno drzewo ma moc kilku klimatyzatorów, przeciwdziałają tzw.”wyspie ciepła”

Nasz program „Zielony Majątek Miasta” to trzy główne punkty:

  • Jawność dla planów wycinek – jeden portal gromadzący w przystępny sposób informacje o wycinkach i ich przyczynach
  • Wycena i inwentaryzacja wszystkich dorosłych drzew w Warszawie
  • Szpalery drzew wzdłuż głównych ulic we wszystkich dzielnicach

Drzewa i tereny zielone to sojusznik człowieka w walce o czystsze powietrze.

Dotyczy to szczególnie tzw. klinów napowietrzających, które pomagają w wietrzeniu Warszawy z zanieczyszczeń, oraz dorosłych drzew – zwłaszcza przy dużych ulicach – które wytwarzają tlen i pochłaniają CO2, a także w pewnym stopniu pomagają filtrować zanieczyszczenia dzięki swoim właściwościom. Kliny napowietrzające i dorosłe drzewa to majątek i dobro miasta, które należy bezwzględnie chronić. Rozwój i ochrona terenów zielonych, tworzenie infrastruktury zielonej i niebieskiej, to mitygacja zmian klimatycznych i sposób na dostosowanie się miasta do zmian klimatycznych poprzez: ograniczenie spływu powierzchniowego i lokalnych podtopień, niwelowanie efekty „wyspy ciepła”, tworzenie zacienionych ciągów komunikacyjnych zachęcających do poruszania się pieszo lub rowerem (pośredni wpływ na walkę ze smogiem transportowym), a także ochrona mieszkańców przed hałasem pochodzącym z transportu. etc.

Nasze postulaty:

1) Ochrona klinów napowietrzających przed zabudową

Na terenie Warszawy wyznaczono 9 korytarzy napowietrzających tzw. klinów. Na koniec grudnia 2017 r w rejonie gdzie wyznaczone są kliny napowietrzające znajduje się zaledwie 27% mpzp. Łączna powierzchnia klinów wynosi 116 km2, a powierzchnia uchwalonych mpzp wynosi 31 km2. Dla wielu obszarów prace trwają od wielu lat, a w tym czasie na podstawie wztek powstają kolejne inwestycje deweloperskie oraz centra handlowe. Efektywna ochrona systemu przewietrzania Warszawy i prawidłowe funkcjonowanie systemu mogą zostać wdrożone tylko poprzez uchwalenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i zwiększenia stopnia pokrycia MPZP (rzeczywista ochrona prawna w postaci aktu prawa miejscowego). Rozwój i dbałość o ciąg wentylacyjny poprzez jego uspójnienie- połączenie ze sobą enklaw zieleni i rozwój terenów zieleni urządzonej wchodzących w skład korytarzy napowietrzających i całkowity zakaz ich zabudowy.

2) Pełna inwentaryzacja drzew w Warszawie + oszacowanie stanu pokrycia koronami.

Warszawa powinna, śladem Nowego Jorku, postawić na inwentaryzację całego drzewostanu wraz ze stanem pokrycia koronami drzew, które mają największe znaczenie w walce z zanieczyszczeniami. Stan zdrowia każdego dorosłego, dorodnego drzewa powinien być przedmiotem wiedzy publicznej.

3) Utrzymanie zasady, że bilans drzew musi być pozytywny w każdej dzielnicy na koniec roku.

Warszawa chwali się tym, że liczba nasadzeń przewyższa liczbę wycinanych drzew. Niestety, niektóre dzielnice są w tym znacznie poszkodowane – np. Białołęka od lat ma ujemny współczynnik jeśli chodzi o proporcję drzew wycinanych do nowych nasadzeń. Proponujemy wprowadzenie zasady, zgodnie z którą biland drzew na koniec roku musi być pozytywny w każdej z 18 dzielnic Warszawy. Opracowanie „Standardów jakości zieleni dla m. st. Warszawy” zawierających zapisy o konieczności wykonywania nasadzeń zastępczych w przypadku wycinki drzew zagrażających zdrowiu i mieniu oraz kolidujących z inwestycjami i drzew obumarłych i nierokujących szans na przeżycie. Nasadzenia zastępcze mają pełnić rolę „kompensacji przyrodniczej” tj. szacować straty wynikłe z wycięcia drzewa i posadzenie drzew (l.mn.) dużych, kilkuletnich, mogących budować usługi ekologiczne jak najszybciej. Całkowite odejście od wykonywania nasadzeń zastępczych 1:1 (zastępowanie jednego dużego drzewa małą sadzonką).

4) Zapobieganie nadmiernej wycince drzew poprzez podjęcie przez Radę Gminy uchwały o charakterze prawa miejscowego określającej w jakich przypadkach drzewa i krzewy nie będą mogły być wycinane. Priorytet dla przesadzenia dużych, zdrowych drzew zamiast wydawania zezwoleń na ich wycinanie z określeniem opłaty zgodnej z Rozporządzeniem wykonawczym.

5) Ochrona zieleni w uchwalanych miejscowych planach zagospodarowania terenu poprzez planowe zapisy funkcji (ZI- tereny zielenie izolacyjnej, szpalery drzew i strefy zieleni wysokiej), chroniące tereny zadrzewione przed presją inwestycji. Wskazywanie w MPZP minimalnego udziału powierzchni biologicznie czynnej w odniesieniu do działki budowlanej. Zasada udziału powierzchni biologicznie czynnej w każdym planie. Zakaz możliwości uchwalania mpzp z powierzchnią biologicznie czynną na poziomie 0%

6) Priorytetowe traktowanie drzew wzdłuż ulic – zarówno w kwestii ochrony jak i nowych nasadzeń.

Warszawskie ulice, zwłaszcza te ruchliwe, powinny być obsadzone z obydwu stron mimimum jednym szpalerem drzew. Takie rozwiązanie pomoże (w ograniczony sposób) w walce z zanieczyszczeniami, ale w sposób synergiczny: przede wszystkim zwiększy atrakcyjność ulic miejskich, zmniejszy uciążliwość hałasu transportowego odczuwaną przez mieszkańców, zwiększy poziom bilansu powierzchni biologicznie czynnej w mieście. Zwiększy poziom retencji i zmniejszy poziom nagłego spływu powierzchniowego i podtopień po ulewnych deszczach.

7) Rozwój zielonych torowisk– zwiększy tłumienia hałasu transportowego tramwajowego (nawet do 5 dB), wpłynie na wzrost bilansu powierzchni biologicznie czynnej a także będzie przeciwdziałać (w sezonie wegetacyjnym) wtórnemu unosowi zanieczyszczeń transportowych, który poza sezonem grzewczym jest jedną z głównych przyczyn epizodów smogu w Warszawie.

8) Priorytetowe traktowanie zieleni towarzyszącej zarówno budynkom mieszkalnym, jak i usługowym.

Rozwój zadrzewień w formie szpalerów, ogrodów wertykalnych i zielonych dachów pozwala w sposób synergiczny dbać o kontrolowany spływ wody i właściwą retencję (rozwój zielono-błękitnej infrastruktury), redukcję miejskiej wyspy ciepła, redukcję hałasu. Zielona infrastruktura izolując budynek w lecie pozwala oszczędzać 50-70 % energii wykorzystywanej przez klimatyzatory, a zimą obniża straty ciepła do 30 %.